امکان سنجیبازار در طرح‌های توجیهی بیان کننده اهمیت و ضرورت مطالعه بازار است. امکان سنجی بازار نیازمند مطالعه، جمع آوری، ثبت، تجزیه و تحلیل داده‌های مرتبط با بازار می‌باشد تا سرمایه گذاران بتوانند به کمک آن اطلاعاتی از بازار فعلی و آینده محصول مورد بررسی در طرح را به دست آوردند. اجرای یک طرح و یا پروژه به کمک منابع موجود، زمانی تحقق پیدا می‌کند که مفاهیم مرتبط با بازار شامل میزان تقاضای فعلی، تقاضای محصول در آینده، مزیت‌های واردات و صادرات محصول و … مورد بررسی قرار گرفته باشند. به همین دلیل بخشی از فرآیند مطالعات امکان سنجی اجرای یک طرح و یا پروژه، به مطالعات بازار اختصاص دارد. برای اطلاع از جزئیات امکان سنجی بازار تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
امکان سنجیبازار چیست؟
در مطالعات بازار، ابتدا خلاصه‌‌‌ای از تاریخچه محصول و یا محصولات تولیدی مورد بررسی در طرح ارائه می‌گردد و سپس به هدف اجرای طرح و پارامترهای مرتبط با بازار محصول پرداخته می‌شود. در ادامه به مواردی که باید در امکان سنجیبازار به آن‌ها پرداخته شود، اشاره کرده ایم:
1.مقدمه و معرفی محصول | امکان سنجیبازار
در ابتدا لازم است مقدمه‌‌‌ای از دلیل اجرای طرح آورده شود و سپس به معرفی محصول پرداخته شود. در معرفی محصول اشاره به برخی موارد الزامی‌است که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده ایم:
- اشاره به تمامی‌کدهای آیسیک ISIC مرتبط با محصول مورد بررسی در طرح توجیهی
- ویژگی‌ها و مشخصات محصول
- انواع کیفیت‌ها و گرید‌های تولید محصول
- استانداردهای ملی محصول
- استانداردهای بین المللی و جهانی برای تولید محصول
- معرفی ماهیت محصول
- ارائه ضریب مصرف محصول
- بررسی الگوی مصرف جامعه در رابطه با محصول مورد بررسی
- ارزیابی سابقه مصرف محصول
- جایگاه محصول در کشور
2.معرفی پروژه | امکان سنجیبازار
در قسمت بعدی از امکان سنجیبازار، لازم است پروژه به طور کامل معرفی گردد. در معرفی پروژه باید ضرورت اجرای پروژه با اهداف صادراتی، جایگزینی برای واردات نمونه‌های مشابه، تغییر الگوی مصرف جامعه و … مورد بررسی قرار بگیرد.
بررسی ملاحظات اجرایی پروژه شامل ملاحظات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی نیز در این بخش ضروری است.
از دیگر مواردی که باید در قسمت معرفی پروژه به آن اشاره شود، شامل مکان یابی پروژه، میزان دسترسی به مواد اولیه، دسترسی طرح به بازار مصرف و … است.
3.تحلیل دانش فنی پروژه
در بخش دانش فنی از امکان سنجیبازار باید نوع بازار هدف معرفی شود. در واقع دانش فنی مورد نیاز برای اجرای پروژه، باید متناسب با بازار هدف ملی، منطقه‌‌‌ای و جهانی مشخص گردد و در مورد مناسب بودن دانش فنی برای رسیدن به بازار هدف نیز تحلیل‌های لازم ارائه گردد.
4.قیمت مواد اولیه و نحوه تامین آن | امکان سنجیبازار
از دیگر موارد مهمی‌که در امکان سنجیبازار باید مورد بررسی قرار بگیرد، نحوه تامین مواد اولیه مورد نیاز برای طرح می‌باشد که آیا باید از منابع داخلی تامین شود و یا امکان تهیه آن به صورت وارداتی وجود دارد.
در صورتی که مواد اولیه باید به صورت وارداتی از دیگر کشورها تهیه شود، باید در این قسمت قیمت‌های جهانی و قیمت FOB یا CIF در مبادی ورودی نیز مشخص گردد. در قیمت مواد اولیه وارداتی نیاز است که نرخ‌های تعرفه گمرکی شامل سود بازرگانی، حقوق گمرکی، هزینه‌های حمل و نقل و … نیز لحاظ شود.
در صورتی که مواد اولیه مورد نیاز برای اجرای طرح دارای قیمت‌های چندگانه باشد، باید در این قسمت از امکان سنجیبازار به آن اشاره شود. همینطور ارائه روند قیمت مواد اولیه در سال‌های گذشته نیز می‌تواند برای تحلیل قیمت مواد اولیه در سال‌های آتی نیز موثر واقع شود. لازم به ذکر است برای تحلیل حساسیت طرح به قیمت مواد اولیه می‌توان از نرم افزار کامفار استفاده نمود.
5.قیمت فروش محصولات طرح
قیمت فروش محصول و یا محصولات تولیدی طرح و تحلیل قیمت فروش شرکت‌های داخلی و یا خارجی رقیب از دیگر موارد مهم امکان سنجیبازار است.
در این قسمت باید قیمت فروش محصول تولیدی پروژه متناسب با مشخصات فنی ارائه شده، تعیین شود. لازم است در این زمینه تمامی‌هزینه‌ها شامل هزینه‌های مرتبط با واردات مواد اولیه و … در نظر گرفته شود.
6.تحلیل جایگاه صنعت مورد بررسی در سیاست‌‌های کلان اقتصادی کشور
در بخش بعدی از امکان سنجیبازار جایگاه صنعت مورد بررسی در طرح توجیهی باید در برنامه‌‌های کلان اقتصادی کشور بررسی شود. از مهم ترین موضوعات این بخش که نیازمند ارزیابی و بررسی است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سازگار بودن پروژه مورد بررسی با استراتژی‌‌های کلان اقتصادی کشور
- ارزیابی جایگاه صنعت مورد بررسی در الویت‌های سرمایه گذاری کشور
- ارزیابی سیاسیت‌های حمایتی دولت از صنعت مورد بررسی در طرح
- بررسی تمامی‌قوانین و مقررات دولتی و جهانی
- ارزیابی روند صادرات و واردات غیر رسمی‌بر فروش محصول مورد بررسی
7.عرضه محصول
در این بخش لازم است وضعیت عرضه محصول در تولید داخلی و از طریق واردات مورد بررسی قرار بگیرد:
- تولید داخلی : برای بررسی عرضه محصول در تولیدات داخلی باید به تعداد واحدهای فعال، ظرفیت اسمی، ظرفیت عملی، روند تولید محصول طی سال‌های گذشته در داخل کشور و … توجه شود. لازم است عملکرد واحدهای تولیدی که بیشترین سهم عرضه محصول به بازار را بر عهده دارند نیز بررسی گردد.
- واردات : بررسی حجم واردات محصول طی سال‌های گذشته، تعرفه‌ها و سود بازرگانی، شناسایی دقیق کدهای تعرفه گمرکی، کشورهای وارد کننده و … نیز برای اطلاع از میزان عرضه محصول از طریق واردات نیز ضروری است.
پیش بینی امکانات عرضه
- پیش بینی امکانات عرضه داخلی : ظرفیت عملی واحدهای فعال، طرح‌های توسعه‌‌‌ای و در دست اجرای واحدهای تولیدی باید محاسبه شود و متناسب با آن‌ها میزان عرضه در سال‌های آینده پیش بینی گردد.
- پیش بینی واردات : متناسب با عرضه صنعت، قدرت رقابت پذیری محصول با محصولات رقیب خارجی و روند واردات در سال‌های گذشته، می‌توان میزان عرضه واردات محصول مورد بررسی طرح در سال‌های آینده را پیش بینی کرد.
8. تقاضا
بررسی تقاضا برای محصول مورد بررسی در طرح، باید در دو بخش شامل تقاضای داخلی و تقاضای خارجی و صادرات ارزیابی شود.
- تقاضای خارجی (صادرات) : برای این قسمت لازم است اطلاعات مربوط به صادرات محصول در سال‌های گذشته ارائه گردد.
- تقاضای داخلی : برای این قسمت نیز بهتر است روند تقاضا در سال‌های اخیر مورد بررسی قرار بگیرد.
پیش‌بینی تقاضا
- پیش بینی تقاضای داخلی : بسیار اهمیت دارد که در امکان سنجیبازار، تحلیل وضعیت آینده صنعت مورد بررسی انجام شود و متناسب با آن پیش بینی‌های مرتبط با میزان تقاضا محصول در سال‌های آتی صورت گیرد.
- پیش بینی تقاضای خارجی و صادرات : متناسب با الگوهای مختلف، روند صادرات محصول در سال‌های گذشته، اطلاعات از بازار جهانی و … باید پیش بینی‌های تقاضای خارجی برای محصول مورد بررسی انجام شود.
9.تحلیل موازنه پیش‌بینی امکانات عرضه و پیش‌بینی تقاضا | امکان سنجیبازار
با توجه به بررسی امکانات عرضه و پیش بینی تقاضا می‌توان وضعیت آینده صنعت مورد بررسی را تحلیل نمود. آنچه که در تدوین جدول موازنه باید در نظر گرفته شود این است که در زمینه امکانات عرضه و تقاضا علاوه بر امکانات داخلی باید به روند واردات نیز توجه کرد. همین موضوع در مورد پیش بینی تقاضا نیز صادق است که علاوه بر تقاضای داخلی باید به صادرات محصول نیز توجه داشت.
10.بررسی بازار جهانی | امکان سنجیبازار
در برخی از طرح‌ها بازار هدف، صادراتی می‌باشد و یا محصول مورد بررسی در طرح توجیهی دارای رقیب وارداتی است؛ در چنین شرایطی ارائه تحلیل پیرامون بازار جهانی محصول الزامی‌می‌باشد.
11.برنامه فروش شرکت و تعیین بازار هدف
در این قسمت از مطالعات امکان سنجی، باید برنامه شرکت و میزان استفاده آن از ظرفیت عملی ارائه گردد. در واقع باید بازار هدف شرکت در دسترسی به بازار داخلی و خارجی و البته با درنظر گرفتن سطح دانش فنی و توانمندی‌های شرکت مشخص شود.
12.جمع‌بندی نهایی | امکان سنجیبازار
با مطالعه امکان سنجیبازار، در واقع باید نتیجه توجیه پذیری اجرای پروژه مشخص گردد. به طوری که تهیه کننده گزارش باید پیشنهادات خود را در زمینه اجرا و یا عدم اجرای طرح مورد بررسی ارائه نماید. بنابراین نتیجه امکان سنجی بازار، پیشنهاداتی است که عملی شوند.
خدمات قابل ارایه کاردوک به طرح‌ها و واحدهای تولید کننده
برای تهیه طرح توجیهی در زمینه‌های مختلف می‌توانید با کارشناسان تماس بگیرید. از جمله خدمات مرکز مشاوره کسب و کار کاردوک می‌توان به موارد زیر اشاره داشت :
- ارائه خدمات در انتخاب ماشین آلات، تاسیسات عمومی‌و طراحی سایت پلان
- تامین نیروی انسانی نصب و راه اندازی ماشین آلات و تاسیات عمومی‌طرح تولید
- مشاوره فرمولاسیون مواد اولیه
- مشاوره اصلاح تکنواوژی، نوسازی و بازسازی واحدهای قدیمی
- مشاوره صادرات محصول با کیفیت به کشورهای دیگر
- تهیه طرح توجیهی و امکان سنجیطرح با استفاده از نرم افزار کامفار توسط متخصصین کارآمد مهندسی
- ثبت نام در سامانه بهین یابو سامانه مختلف
برای دریافت مشاوره از متخصصان مرکز مشاوره کسب و کارو کاریابی کاردوکجهت نوشتن طرح توجیهی می‌توانید با شماره 02166418908تماس بگیرید.
منبع: امکان سنجی بازار چیست